تقسيم‌بندي جامعه‌ي ايران
مردم به 4 طبقه بخش شده‌اند. در رأس
طبقات 4 گانه، (اعضاء اربعه) پادشاه‌قرار دارد شاهان نواحي داستانها
وابسته و تابع او هستند. همانند گذشته مقام‌نخست از آن روحانيون
است، مقام دوم متعلق به مردان كارزار است. دبيران«كتّاب» داراي
مقام سوم هستند اعضاي اين صنف عبارتند از: منشيان «كتّاب‌رسايل»
شماره‌گران «كتّاب محاسبات» داوران و آمارگران «كتّاب اقضيه و
مجلات‌و مشروط» رويدادنويسان «كتّاب سير»، پزشكان، شاعران و منجمان.
«عضو
چهارم» جامعه يا طبقة زيردست را (مهنه خوانند). طبقه مذكور شامل‌چند
گروه كشاورزان (بزرگان) رعاياي روستانشين (راعيان) بازرگانان
(تجّار) وديگران (ساير محترفه) بود. وظيفه كشاورزان - وظيفة كشت و
زرع است و آنها بايدد رحد و توانايي جهان را آباد و از لحاظ آذوقه
تأمين كنند.
طبقه ديگري وجود داشت كه جهت مشخصة آن انجام
كارهايي است كه‌مستلزم داشتن دانش تخصص و تجربه است. آنها به
كاري دست مي‌زنند كه‌آموخته‌اند، نيك مي‌شناسند و از عهدة آن
برمي‌آيند. اين نكته مؤيد آن است كه‌نيروهاي مولد ايران همچنان رو
به گسترش و پيشرفت داشتند. در كارگاهها، آلات وابزار مختلف، تخصص و
تجربه به صورتي منظم از نسلي به نسل ديگر انتقال‌مي‌يافت. آموزش
حرفه و فن توجه فراوان مي‌شد.
دگرگونيهاي پديد آمده در نظام
صنفي ايران مؤيد اهميت مقام و توقف‌توليدكنندگان شهري در اقتصاد
عمومي كشور بود. در طبقه استثمارشوندگان‌دگرگوني پديد آمد. پيشه‌وران
شهري و بازرگانان به چنان مقام مهمي دست يافتندكه در مأخذ و منابع
از آنان به عنوان چهارمين صنف و چهارمين عضو چامعه يادشده است.
تقسيم بندي جامعه‌ي ايران
در نوشته‌ي ديگري، اجتماع از 4 طبقه و صنف تشكيل شده است.
1- نخستين موبدان است. 2- جنگيان كه شاه نيز در اين طبقه جاي دارد. 3-كشاورزان 4- پيشه وران
در
روايات ايراني از 3 طبقه سخن رفته است و سه آتش ورجاوند به هريك
ازاين سه طبقه مربوط شده است. 1- روحانيان (آذر فرنبخ) 2-
جنگيان (آذرگشتسب) 3- طبقه سوم (آذر برزين مهر).
در اوستاي جديد جامعه‌ي ايراني به 4 دسته: 1) روحانيون 2) جنگيان 3)كشاورزان 4) طبقه صنعتگران
دوره
ساسانيان طبقه سوم دبيران - كشاورزان و صنعتگران در رتبه‌ها وچون
طبقه‌بندي اجتماعي را به اين نحو با اوضاع سياسي زمان تطبيق كردند
طبقات‌اربعه ذيل پيدا شد. 1) روحانيون 2) جنگيان 3) مستخدمين
ادارات 4) توده ملت(روستاييان و صنعتگران يا شهريان.
فهرست
تقسيم‌بندي جامعه‌ي ايران 1
جامعه‌ي ايران دورة ساساني 5
چگونگي ترتيب مناصب 6
صفات مختصه‌ي دولت ساساني 8
امتيازات دولت ساساني 8
جمعيت شهرها و سازمان يافتن كار پيشه‌وران 8
وضعيت شهرها 9
برده‌داري و فئوداليسم 15
مناصب و مشاغل موروثي 18
مناصب لشكري و كشوري 18
شاه 19
نايب‌السلطنه 21
بزرگ فرماندار 21
مقاماتعاليه 22
ورزگان 23
وزير بزرگ 24
آزاران 26
شهرداران 26
اسپوهران 28
در ديوان شاهي 29
تشكيلات دولت 30
اداره ديني و روحاني (مؤبدان) 31
دبيران ساير عمال اداره مركزي 33
مناصب مذهبي 35
مناصب تكامي 39
نظام امنيتي و حقوقي 41
اقتصاد و خانواده 43
خبررساني 44
تشكيلات ايالات 45
صناعات و تجارت و شوارع 46
ماليه 47
دهقانان 48
رعايا 49
وضعيت قبايل 50
پزشكان 51
خانواده در دورة ساساني 53
مراتب اعطاي هدايا 57
پوشش و لباس دورة ساساني 57
صفات ايرانيان در عصر ساساني 57